Wysłany: 2012-04-20, 12:16 Skąd się wzieła ta nazwa
Na jednej ze stron ostatnio znalazłem nazwę pewnego jeziorka niedaleko Brzegu - Judengrab. Może ktoś z was wie skąd się wzięła ta nazwa ? Oto link do strony http://pkulczycki.wodip.o...s/geografia.htm
Judengraben, czyli Żydowski Rów - lokalna nazwa starorzecza odrzańskiego, od początku używana także w wersji polskiej, choć raczej nieoficjalnie (?). Nazwa ta jest dość często spotykana także w innych zakątkach i różnie tłumaczona przez lokalnych kronikarzy, dość często jako wskazówka na znajdujący się niegdyś w pobliżu żydowski cmentarz, ale nie zawsze.
PS
Być może nazwa jest w jakiś sposób powiązana z ogrodem Abrahama – patrz brzeska legenda „Powstanie ogrodu Abrahama albo pogrom brzeskich Żydów w roku 1541”.
http://www.forumbrzeg.pl/...?t=9344&start=0
Ostatnio zmieniony przez Dziedzic_Pruski 2012-04-20, 13:02, w całości zmieniany 1 raz
A może być też tak, że na tą odnogą starorzecza zamieszkiwali Żydzi w okresie obowiązywania przywileju Władysława czeskiego de non tolerandis Judeis, w myśl którego Żydzi mogli przebywać w obrębie murów miejskich jedynie w dni targowe. Zaznaczam że nie wiem czy Brzeg w ogóle miał ten przywilej nadany, domniemywam natomiast na podstawie analogii ze Świdnicą, że jest to wielce możliwe.
"Judengrab" to również nazwa stawu położonego naprzeciw Babiego Lochu, po drugiej stronie drogi do Nowych Kolni. Pamiętam, że jeszcze w latach dziewięćdziesiątych taką nazwą posługiwał się mój ojciec i znajomi wędkarze rozmawiający o tym stawie, a nazwa miała pochodzić od wydarzenia związanego z topieniem Żydów. To z pewnością jakaś współczesna legenda lub pochodna od brzeskiej legendy o pogromie Żydów, bo Ogród Abrahama leży nieco bliżej Brzegu.
Ostatnio zmieniony przez mulder 2012-04-22, 07:52, w całości zmieniany 1 raz
Ok. To, jak pisał Dziedzic, część starorzecza Odry łącząca się ze stawem Murawiec - proszę mnie poprawić, jeżeli się mylę - obecnie zwanym dumnie "Floryda".
Ostatnio zmieniony przez mulder 2012-04-22, 07:57, w całości zmieniany 3 razy
Tak, "Floryda" to Murawiec (nazwa niemiecka Murawitzsee lub Marwitzer See). Przy okazji pozwolę sobie jeszcze raz dokonać małej korekty: niemiecka nazwa Rowu Żydowskiego to Judengraben (Graben - rów, Grab - grób).
Zatem warto, by na stronie linkowanej przez lorda wprowadzono poprawkę.
Niekoniecznie, zależy od kontekstu i przyjętej zasady: czy jesteśmy urzędnikami, czy historykami, czy etnografami.
Nie ma wątpliwości, że na niemieckich mapach jest forma graben - rów.
Ja co prawda nie znam autochtonów, ale znam wędkarzy i obecnie nie słyszałem by się posługiwali formą Judengraben, zawsze słyszałem Judengrab.
A jeśli chodzi o etymologię nazwy, to niekt nie wspomniał o "Legendach" Paula Fragera. Tam jest przytaczana opowieść, wg której w starorzeczu utopiono Żyda. Ale to był jakiś kupiec. Nie można tego łączyć ani z pogromem Żydów w Brzegu w XVI wieku (lokalizacja Ogródów Abrahama też całkowicie odległa, jedynie kierunek zbieżny), ani z holocaustem II wojny, bo legendy Fragera są wydane w latach 20 XX.
W świetle tej legendy pasują obie formy, zarówno graben (rów) jak i grab (grób). A jest jeszcze kwestia, czy w lokalnym narzeczu słowa te oznaczały to samo co we współczesnym niemieckim języku literackim, który szanowni przedmówcy znają ze szkoły lub z Berlina.
1. Zdecydowanie Graben/ rów, zresztą przemawia za tym już sam podłużny kształt akwenu. Poza tym nazwa Judengraben jest często spotykana.
2. To, że jacyś wędkarze posługują się nazwą Judengrab, o której ja z kolei nigdy nie słyszałem, o niczym nie świadczy. Chodzi tu przypuszczalnie o zniekształcenie, wynikające z nieznajomości niemieckiego.
3. Ogród Abrahama (Abrahamsgarten), nie ogrody.
Ostatnio zmieniony przez Dziedzic_Pruski 2012-04-22, 12:35, w całości zmieniany 1 raz
Oprócz Żydowskiego Rowu był także Żydowski Potok (Judenbach) - w okolicach Stobrawy i Popielowa (patrz mapa). Przy okazji warto zwrócić uwagę na leżący nieopodal Starych Siołkowic niewielki przysiółek o wdzięcznej nazwie Zadupie.
mapka.jpg
Plik ściągnięto 292 raz(y) 429,85 KB
Ostatnio zmieniony przez Dziedzic_Pruski 2012-04-22, 21:17, w całości zmieniany 1 raz
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
Nasze Serwisy:
Nasze Serwisy:
