Proszę Was o pomoc w zlokalizowaniu miejsc dawnego Brzegu. Znalazłem w necie mapę Brzegu i okolic z 1879 r.( Reymann's). Jest na niej zaznaczone miejsce pod nazwą Zaremba Grabm. Znajduje się ono po prawej stronie drogi do Brzeziny przed Czerwonym Domem. Drugie miejsce to Weinberg na wsch. rubieżach obecnego Brzegu, prawdopodobnie gdzieś w rejonie ul. Starobrzeskiej .Z góry dzięki za wszelkie info.
Właśnie jest z tym problem. Szukam mapy , którą pierwotnie widziałem wpisując hasło " Brieg", bo ta ostatnio oglądana przeze mnie jest w takiej rozdzielczości, że trudno rozczytać naniesione punkty. Jak trafię powtórnie na tę właściwą postaram się ją wrzucić na Forum.
Weinberg to winnica...grab to grób lub rów taj jak Juden grab - żydowski rów w okolicy Kościerzyc...dziwne jest to, ze jedynie na mapie Reymanna są te napisy, na pozostałych z 1884,1914,1920,1934 tego nie ma ...
Przypuszczam, że na mapie umieszczono nazwy lokalne. Pewną wskazówkę dotyczącą „winnicy” odnalazłem w spisie sygnalizatorów pożarowych. Jeden z nich znajdował się przy dzisiejszej ulicy Kombatantów, „przy winnicy” (Robert-PZILLAS-Straße, am Weinberg). Z książki adresowej wynika ponadto, że pod ówczesnym numerem 3 znajdowała się również Gospoda pod Winnicą (Gasthaus zum Weinberge). Korzystając z okazji pragnąłbym również podać linki do 2 ciekawych map okolic Brzegu- z roku 1925 link1 i 1936 link2.
Lotnik, to jedna z tych map, oglądałem taką samą , ale z lepsza rozdzielczością , a ponadto miała przy nazwach miejscowości odpowiednie kolorowe znaczniki , co odnosiło się do opisów na dole mapy np. Konig.Pr. Reg. bez Breslau . itp.Zdaje się , że chodzi o dyslokacje jednostek wojskowych, proszę mnie poprawić jeżeli się mylę. Dodatkowo w bliskim sąsiedztwie wsi Pawłów na mapie tej widnieje nazwa " Kosacken B." , czyli jak mi się wydaje " Kozackie Wzgórze' , ale skąd ta nazwa?
Odnośnie tego , co napisał Dziedzic Pruski. "Weinberg" widnieje na tej mapie w okolicy dzisiejszej ulicy Starobrzeskiej,a ul. Kombatantów to druga strona miasta, zatem mieliśmy w tym czasie dwie winnice w Brzegu, czy raczej jakiś ślad, wspomnienie po nich. Dodając Wzgórze Myśliborzyckie z tamtejszą winnicą , to Brzeg jawi się jako miasto winiarskie , do takich tradycji warto obecnie nawiazać , jakaś winnica przy ul. Wrocławskiej , ale to tylko moje marzenia. Dzięki za info.
Pod tym adresem znajdziecie lepszą wersję wspomnianej mapy, ale też innych okolic naszego Regionu: bosfor.pl / free.php .
Ostatnio zmieniony przez mulder 2009-11-22, 08:25, w całości zmieniany 2 razy
a ponadto miała przy nazwach miejscowości odpowiednie kolorowe znaczniki, co odnosiło się do opisów na dole mapy np. Konig.Pr. Reg. bez Breslau . itp.Zdaje się , że chodzi o dyslokacje jednostek wojskowych,
Wspomniane kolorowe linie to granice poszczególnych rejencji (odpowiedniczek województw): Königl.Pr.Reg.Bez. (Königlich-Preußischer Regierungsbezirk) Breslau, Oppeln, Posen - Królewsko-Pruska Rejencja Wrocław, Opole, Poznań.
mulder napisał/a:
Odnośnie tego , co napisał Dziedzic Pruski. "Weinberg" widnieje na tej mapie w okolicy dzisiejszej ulicy Starobrzeskiej,a ul. Kombatantów to druga strona miasta, zatem mieliśmy w tym czasie dwie winnice w Brzegu, czy raczej jakiś ślad, wspomnienie po nich. Dodając Wzgórze Myśliborzyckie z tamtejszą winnicą , to Brzeg jawi się jako miasto winiarskie
Myślę, że chodzi jednak o wschodnią część miasta, jednak nie wiadomo, do czego konkretnie odnosiła się nazwa „winnica”, być może chodziło o jakieś wzgórze, lub prowadzącą doń drogę. Nazwy tej nie można też raczej interpretować dosłownie. Uprawę winnej latorośli na wzgórzu myśloborzyckim należy raczej datować na czasy książęce. W wieku XVIII próby ożywienia winiarstwa podejmował Fryderyk Wielki, skończyło się jednak tylko na dobrych chęciach, bo sam król nie chciał tego wina pić. Być może rozwiązanie tej zagadki i geneza nazwy „winnica” wiąże się właśnie z tymi próbami? Przy okazji warto może nadmienić, że zielonogórskie to chyba najbardziej wysunięty na północ region winiarski. Niemieckie przekazy historyczne i legendy mówią co prawda też i o tym, że zielonogórskie wino jest tak kwaśne, że można nim wypędzić diabła.
mulder napisał/a:
Dodatkowo w bliskim sąsiedztwie wsi Pawłów na mapie tej widnieje nazwa " Kosacken B.", czyli jak mi się wydaje "Kozackie Wzgórze", ale skąd ta nazwa?
Tą nazwę należy chyba tłumaczyć bytnością wojsk rosyjskich w okolicach Brzegu. Przed rokiem 1945 doszło do tego 2 razy. W czasie wojny siedmioletniej, w końcu lipca 1761 rosyjski korpus, sposobiący się do oblężenia Brzegu, biwakował między Michałowicami i Szydłowicami. Niebezpieczeństwo szybko jednak minęło, a wraz z nim zniknęli i Rosjanie.
Do drugiej bytności doszło w okresie wojen napoleońskich, w roku 1813, kiedy armie sprzymierzonych ciągnęły przez Śląsk w kierunku Saksonii, gdzie jesienią doszło do rozstrzygnięcia w Bitwie Narodów. I właśnie tuta j należy chyba szukać rozwiązania tej zagadki.
A oto, co mówi na ten teamt brzeska kronika z roku 1845:
1813, 22. maja – z Kalisza przybył oficer z 80 jeńcami francuskimi, saksońskimi i polskimi, których odstawiono do Grodkowa. Tego samego dnia o szóstej wieczorem do Brzegu przybyli pierwsi kozacy dońscy jako furażowi. Dołączyły do nich wkrótce 3 kolejne oddziały, które ustawiły się na rynku po stronie pręgieża (wschodnia pierzeja), gdzie zostali ugoszczeni piwem przez mistrza warzelniczego Häuslera. Potem dostali przewodników do Pawłowa, Żłobizny i Skarbimierza.
Widocznie część tych kozaków biwakowała na wzgórzach pod Pawłowem, a to niecodzienne zdarzenie odcisnęło swe piętno w postaci lokalnej nazwy „wzgórza kozackie”.
Ostatnio zmieniony przez Dziedzic_Pruski 2009-11-22, 17:05, w całości zmieniany 1 raz
Jest na niej zaznaczone miejsce pod nazwą Zaremba Grabm. Znajduje się ono po prawej stronie drogi do Brzeziny przed Czerwonym Domem
Rozwiązanie zagadki nagrobka Zaremby znajduje się w brzeskiej kronice z roku 1845. Chodzi tu o grób pruskiego generała Zaremby.
A oto informacje z wikipedii:
Michał Konstanty Zaremba z Kalinowej (* 15. września 1711 w Kimelach na Litwie † 30. sierpnia 1786 w Brzegu), królewsko-pruski generał lejtnant. Syn Jana Zaremby, dziedzica Kimeli i Katarzyny von Minulitz. W roku 1735 królewsko-pruski podporucznik, 1741 rotmistrz polskich dragonów (pułk Radziwiłła), 1744 porucznik pruskiej piechoty. Od roku 1770 pruski generał major, 4. Czerwca przejął dowództwo nad 28. pułkiem piechoty (von Thile), które sprawował aż do śmierci. W roku 1776 odznaczony orderem Pour le Mérite, a w 1782 Czarnego Orła i awansowany do stopnia generała lejtnanta. Ponadto od 1779 roku proboszcz katedralny w Minden w Westfalii – tą intratną synekurę Fryderyk Wielki przyznał mu w uznaniu zasług. W pierwszym małżeństwie poślubił w roku 1749 Dorotę Zofię von Maltzahn, a po jej śmierci (1754) w roku 1763 w drugim małżeństwie Juliannę Elżbietę Freiin (baronową) von Liedlau i Ellguth (1722-1794), zmarłą również w Brzegu, w pierwszym małżeństwie (1761) synową królewsko-pruskiego generała feldmarszałka von Fryderyka Leopolda von Geßlera (1688-1762), który nota bene również osiadł w Brzegu (mieszkał w kamienicy przy ul. Zamkowej, jego wspaniały nagrobek znajdował się w kościele św. Mikołaja). Co ciekawe, Zaremba był o niespełna 4 miesiące starszy od Fryderyka Wielkiego i przeżył go o 13 dni.
Dalsze informacje o rodzie Zarembów pod tym oto linkiem (jeden z potomków generała, inż. Piotr Zaremba był pierwszym powojennym polskim prezydentem Szczecina).
Zaremba, który 1. maja 1786 roku obchodził jubileusz 60-lecia służby i zmarł 30. sierpnia tego samego roku, tak upodobał sobie za życia prastary zagajnik dębowy nieopodal Czerwonego Dworu (Rothaus), zwany laskiem brzezińskim (Briesener Wäldchen), że wyraził życzenie, by właśnie tam znajdował się jego grób – w szczerym polu, na wzniesieniu, otoczonym (wówczas) grupami drzew, skąd podziwiać można było panoramę Brzegu. W połowie XIX w. (w czasie powstania kroniki) nie było już grup drzew ani zagajnika, pozostał jedynie zaniedbany grób z pokrywającą go prostokątną płytą z marmuru z Przeworna (pow. Strzelin) z tą oto inskrypcją:
Dieser Hain hat mir im Leben
Mehr Vergnügen oft gegeben
Als der allerschönste Garten;
Drum hab‘ ich ihn mir erwählet,
Um in ihm, erblaßt, enseelet,
die Verklärung abzuwarten.
Michael Konstantin von Kalinowa Zaremba, Königl.Preuß. General-Lieutenant von der Infanterie, Oberster über ein Regiment zu Fuß und des schwarzen Adlerordens Ritter. Geb. den 25. Sept. 1711. Gest. Den 30. Aug. 1786.
W polskim tłumaczeniu:
Gaj ten sprawiał mi za życia
Często więcej przyjemności
Niźli ogród najpiękniejszy;
I dlatego go wybrałem,
Aby blady i bez ducha
Przemienienia w nim doczekać
Michał Konstanty Zaremba z Kalinowej, królewsko-pruski generał lejtnant piechoty, pułkownik pułku pieszego i rycerz Orderu Czarnego Orła. Ur. 25. wrz. 1711. Zm. 30. sierp. 1786 .
Dziś z grobu już chyba nic nie pozostało, ale być może warto by się tam było wybrać i sprawdzić?
Ostatnio zmieniony przez Dziedzic_Pruski 2009-11-22, 18:12, w całości zmieniany 3 razy
Dziękuję serdecznie, moja ciekawość została zaspokojona.Co do wina, to winnica Jaworek w Miękini produkuje najlepsze Rieslingi w kraju i , jak oceniali niemieccy winiarze, z powodzeniem może konkurować z trunkami z Czech, Słowacji, Austrii czy Saksonii.Mamy winnice w podopolskim Winowie, również produkująca Rieslingi , a także 5 ha w Paczkowie , pięknie położoną na wzgórzu. Ale rozwijanie wątku wykracza poza temat działu.
W brzeskim muzeum w przedostatniej sali na parterze wisi plan oblężenia Brzegu przez Szwedów w roku 1642. Na wschód od ówczesnego miasta (poza obrębem fortyfikacji) widoczne jest wzgórze oznaczone jako winnica/ Weinberg (znajdowała się tam jedna z baterii oblężniczych). Przypuszczalnie w przeszłości rzeczywiście uprawiano tam winną latorośl, a fakt ten znalazł odbicie w lokalnej nazwie, która zanikła dopiero po roku 1945.
Dalsze informacje na temat winnicy oraz brzeskiego winiarstwa zawarte są w pracy „Geschichtliche Ortsnachrichten von Brieg und seiner Umgebung” (Historyczne wiadomości lokalne o Brzegu i okolicach), Karl Friedrich Schönwälder, Brieg, 1845.
6. stycznia 1741 roku wieś (chodzi o Briegischdorf, czyli Wieś Brzeską) została po raz trzeci spalona od strony miasta (w ramach przygotowań wobec zagrożenia pruskim oblężeniem); ogień był przy tym tak mocny, że zagrażał miastu i z polecenia magistratu na ulice wytoczono sikawki, przy których przez całą noc czuwać musieli najmłodsi i żonaci czeladnicy. Po pierwszej wojnie śląskiej, jak już wspomniano, wioskę odsunięto dalej od miasta (w ramach rozbudowy twierdzy). Wyłożona kamieniami droga przez wieś (prowadząca z Brzegu, całkiem możliwe, że od tej drogi pochodzi dzisiejsza nazwa ulicy Kamiennej) za wytyczonym w roku 1743 na nowo przykościelnym placu prowadziła przez to w szczere pole, zaś karczmę przesunięto wraz z wsią do drogi nyskiej i z tego powodu w miejscu dawnego folwarczku „Im Paradies” (w raju) założono nowy szynk - „Weinberg” (winnicę). W roku 1777 wydzielonych z pól folwarku w Brzeskiej Wsi 9 morg przyznano bez opodatkowania z przeznaczeniem na winnicę dyrektorowi Arbeitshauzu (Arbeitshaus – dom robót, czyli więzienie u wylotu ulicy Długiej, późniejszy cuchthauz) w zamian za roczny czynsz w wysokości 18 talarów cesarskich, płacony kasie miejskiej. Winorośl uprawiano tu aż do śmierci właściciela w roku 1796, zbierając rocznie (..) 60 – 80 wiader (dawna jednostka objętości, 1 wiadro to około 40 litrów). Prawdopodobnie powstała wtedy także gospoda, początkowo nosząca nazwę „Zur Weintraube” (pod winogronem); 10. lipca 1790 roku dyrektor miejski Schulz oznajmiał w tygodniku, że winnica została mu ponownie przyznana na dziedziczną własność, wszystko powróciło do należytego stanu, i że wydano dyspozycję, iż zarówno ludzie wysokiego, jak i niskiego stanu, obcy i miejscowi mają być goszczeni i obługiwani (w gospodzie) we szystkim, czego sobie zażyczą dla własnej przyjemności. Po jego śmierci w roku 1796 winnica podupadła, ale już 11. listopada 1799 roku jego spadkobiercy uzyskali koncesję ministerialną na stajnię dla (koni) gości i szynk. Piwo miało być sprowadzane z Brzegu, a winiak z arendy w Olszance, kasie miejskiej należny był roczny czynsz w wysokości 4 talarów, a za wszystkie zmiany własności miało być płacone laudemium (podatek od dziedziczenia) w wysokości 10%. Na tych warunkach gospoda istnieje jeszcze dzisiaj (tzn. w roku 1845).
Ponieważ w czasach Fryderyka II, po wojnie 7-letniej, w naszych okolicach - we (wspomnianej) winnicy oraz w Myśliborzycach z upodobaniem uprawiano winną latorośl, mogłoby się wydawać, że tę uprawę wprowadzono dopiero wtedy jako nową gałąź rolnictwa. Tak jednak nie jest, gdyż już w najdawniejszych czasach w otaczających miasto ogrodach uprawiano winną latorośl i to w celu przerobu na wino. Tak n.p. (..) w roku 1366 wzmiankowany jest ogród winny w pobliżu Bramy Opolskiej (u wylotu dzisiejszej ul. Reja), użytkowany przez miasto do spółki z winiarzem za połowę zbiorów, przy czym miasto dawało sam ogród oraz utrzymywało prasę (do wina); w tym samym roku wzmainkowane jest również powstanie drugiego ogrodu winnego. W roku 1378 Katarzyna Goldschmied z Opawy (..) przyjmuje na wychowanie syna zmarłego w Brzegu brata i żąda w zamian tylko pół marki z czynszu od ogrodu winnego, który matka wraz z ojczymem zobowiązani są mu (synowi) rokrocznie przekazywać. W roku 1382 mieszczanin Niklas Schönau zastawia pod dług swój ogród winny, leżący w Brzeskiej Wsi. Gdy w roku 1547 nadciągnął orszak księcia Jerzego II i jego małżonki Barbary Brandenburskiej, został uroczyście powitany przez rajców, ławników, starszych i przysięgłych – na zielonym placu koło ogrodu winnego, przed miastem, na Ratajach, a burmistrz Szymon Rokitha wygłosił mowę. Sam Jerzy II krótko po przejęciu rządów nabył od miasta znajdujące się pod Michałowicami wzgórze o (niemieckiej) nazwie Neitberg (chodzi tu oczywiście o wzgórze myśliborzyckie; wieś o tej nazwie powstała jednak w późniejszych czasach) i przeobraził je w winnicę. Tyle tna temat winiarstwa w naszych okolicach, które przypuszczalnie zapoczątkowali niemieccy osadnicy, a z czego można również wnioskować, że tutejszy klimat nie zmienił się w przeciągu ostatnich 600 lat.
Ostatnio zmieniony przez Dziedzic_Pruski 2010-04-04, 00:58, w całości zmieniany 2 razy
Zdaje się, ze klimat nie tylko się nie zmienił , ale jeszcze zyskuje dla tego typu działalności rolniczej, skoro winiarze niemieccy zalecają uprawę Rieslinga dla Śląska Opolskiego i Dolnego, czy też Saksonii, co też czynią m.in. właściciele winnicy w podopolskim Winowie i podwrocławskiej Miękini, natomiast we wschodniej części Polski uprawia się głównie mieszańce, krzyżówki odmian odpornych na niskie temperatury i dostosowanych do krótszego niż u nas okresu wegetacyjnego, a przez to niezbyt cenionych na rynku winiarskim. Winiarze reńscy , ze względu na zmiany klimatyczne ,wprowadzają bardziej południowe odmiany winorośli, rezygnując z Rieslinga dotychczas masowo tam uprawianego. Może i u nas nastąpi ruch w interesie i znajdzie się jakiś inwestor zainteresowany taką działalnością . Tak stało się w Paczkowie , gdzie od lat funkcjonuje winnica założona przez Warszawiaka zakochanego w naszym regionie.Jest ona pięknie położona , na wzgórzu w pobliżu miasta i upraw chmielu, a na jej terenie znajduje się również ciekawie odrestaurowana zabudowa pałacowa. Byłem w tej okolicy ok. 2 lata temu i zamierzam niedługo znowu udać się w to miejsce. Zrobił się potężny off topic. Dzięki za kolejne ciekawe info.
Ostatnio zmieniony przez mulder 2010-04-04, 07:48, w całości zmieniany 1 raz
Znalazłem ostatnio w sieci pocztówkę z widokiem gospody "Weinberg" (Winnica). Pocztówka została wysłana 28. października 1895 r.,zawiera spóźnione życzenia urodzinowe oraz informację o wygranej w loterii.
Winnica.jpg
Plik ściągnięto 343 raz(y) 191,2 KB
Ostatnio zmieniony przez Dziedzic_Pruski 2011-12-17, 09:48, w całości zmieniany 1 raz
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
Nasze Serwisy:
Nasze Serwisy:
